YAPILANDIRMAYA İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ TBMM PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU'NDAN GEÇTİ, AMA GENİŞLEYEREK!

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Isparta Milletvekili Sayın Süreyya Sadi BİLGİÇ ile Kayseri Milletvekili Sayın Mustafa ELİTAŞ tarafından müşterek imzayla verilen "Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Teklifi" çok hızlı bir şekilde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndan geçerek Genel Kurul'a intikal etti. Genel Kurul'daki görüşmeler 2 Ağustos 2016 Salı Günü başlayacak. Söz konusu Kanun Teklifine ilişkin görüşmelerin Genel Kurul'da kısa süre içerisinde sonuçlanacağını ve anılan teklifin hafta sonuna kadar yasalaşarak Sayın Cumhurbaşkanımızın onayına sunulacağını, bu yasanın Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından da onaylanarak sonraki hafta ortalarına kadar Resmi Gazete'de yayımlanıp yürürlüğüne gireceğini düşünüyoruz.  

Daha önce çıkarılan aynı nitelikli af yasalarına göre dar kapsamlı olarak hazırlanan Kanun Teklifi, kamuoyunun beklentileri de dikkate alınarak TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda genişletilerek kabul edildi. Kanun Teklifi'nin Komisyondan geçmiş son halini incelediğimizde, teklifin daha önce çıkarılan ve en geniş kapsamlı af yasası niteliğindeki 6111 sayılı Yasaya  benzetildiğini ve yapılan eklemelerle yasa kapsamının hemen hemen 6111 sayılı Yasa ile aynı hale getirildiğini, hatta bazı konularda daha da ileri götürüldüğünü görüyoruz. Bunun ise, içinde bulunduğumuz olağanüstü durumdan kaynaklandığını düşünüyoruz.

Söz konusu Teklifin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndan geçmiş son şekli toplam 13. maddeden oluşuyor:

- Madde 1 Kapsam ve tanımlar,

- Madde 2 Kesinleşmiş alacaklar,

- Madde 3 Kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacaklar,

- Madde 4 İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler,

- Madde 5 Matrah ve vergi artırımı,

- Madde 6 İşletme kayıtlarının düzeltilmesi,

- Madde 7 Bazı varlıkların milli ekonomiye kazandırılması,

- Madde 8 Kesinleşmiş Sosyal Güvenlik Kurumu alacakları,

- Madde 9 Ön değerlendirme, araştırma veya tespit aşamasında olan eksik işçilik prim tutarları,

- Madde 10 Ortak hükümler,

- Madde 11 Diğer hükümler,

- Madde 12 Yürürlük,

- Madde 13 Yürütme.

KANUN TEKLİFİ KAPSAMINA GİREN ALACAKLAR VE ALACAKLI İDARELER

Kanun teklifinde kapsama giren alacaklar, alacaklı idareler itibarıyla belirlenmiştir.

1) Alacakları Yapılandırılması Öngörülen İdareler

- Maliye Bakanlığı,

- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı,

- Sosyal Güvenlik Kurumu,

- İl özel idareleri,

- Belediyeler (Büyükşehir belediyeleri dahil),

- Büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idareleridir.

2) Yapılandırılması Öngörülen Alacaklar

a-  Maliye Bakanlığına Bağlı Tahsil Dairelerince Takip Edilen Amme Alacakları

aa) 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Açısından;

Vergi Usul Kanunu kapsamına giren;

- 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (2016 yılı Temmuz ayında ödenmesi gereken gelir vergisi ikinci taksiti hariç),

- 2016 yılına ilişkin olarak 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (2016 yılı için tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi ikinci taksiti hariç),

- 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları.

ab) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Kapsamında Takip Edilen Alacaklar

Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında takip edilen 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında olup tahsil dairesine takip için intikal etmiş olan amme alacakları dâhil olmak üzere asli ve ferî amme alacakları Kanun Teklifi kapsamına alınmıştır.

Ancak, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilmekle birlikte bazı alacaklar Kanun Teklifinin kapsamı dışında tutulmuştur. Bunlar aşağıdadır:

- Adli ve idari para cezaları (Kanun kapsamına girenler hariç),

- Mülga 7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol Kanununa istinaden alınan Devlet hissesi ve Devlet hakkı, 

- 30/5/2013 tarihli ve 6491 sayılı Türk Petrol Kanununa istinaden alınan Devlet hissesi, 

- Mülga 22/6/1956 tarihli ve 6747 sayılı Şeker Kanununa istinaden alınan şeker fiyat farkı, 

- Mülga 10/9/1960 tarihli ve 79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Korunma Teşkilat, Sermaye ve Fon Hesaplarının Tasfiyesine ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanuna istinaden alınan akaryakıt fiyat istikrar payı ve akaryakıt fiyat farkı,

- 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununa istinaden alınan Devlet hakkı ve özel idare payı ile madencilik fonu,

- Mülga 10/8/1993 tarihli ve 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye ve 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye istinaden alınan kılavuzluk ve römorkörcülük hizmet payları

ac)  Kapsama Giren İdari Para Cezaları;

Kanun Teklifi kapsamına;

- 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu,

- Mülga 11/2/1950 tarihli ve 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun,

- 10/6/1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu,

- 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu,

- 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun,

- 23/5/1987 tarihli ve 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun,

- 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu,

- 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu,

- 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun,

- Mülga 13/4/1994 tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, 15/2/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun

hükümlerine göre, 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce verilen idari para cezaları girmektedir.

ad)  İşletme Kayıtlarının Düzeltilmesi

İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanı ile ilgili düzenlemeler Kanun Teklifi kapsamına alınmıştır.  

 b- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'na Bağlı Tahsil Dairelerince Takip Edilen Amme Alacakları

30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'na bağlı tahsil daireleritarafından21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları, Kanun Teklifi kapsamına alınmıştır. 

c- Sosyal Güvenlik Kurumuna Bağlı Tahsil Daireleri Tarafından 6183 Sayılı Kanun Kapsamında Takip Edilen Amme Alacakları

Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarihe veya bu Kanunun ilgili hükümlerinde belirtilen sürelerin sonuna kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan

- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan, 2016 yılı Haziran ayı ve önceki aylara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

- 2016 yılı Haziran ayı ve önceki aylara ilişkin isteğe bağlı sigorta primleri ve topluluk sigortası primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

- Yaşlılık aylığı, emekli aylığı veya malullük aylığı bağlandıktan sonra 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalılık statüsü kapsamında sigortalı sayılmasını gerektirir nitelikte çalışması nedeniyle ilgili mevzuatına göre ödenmesi gereken 2016 yılı Şubat ayı ve önceki aylara ilişkin sosyal güvenlik destek primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

- 30/6/2016 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş olan özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda bulunan eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

- 30/6/2016 tarihine kadar (bu tarih dâhil) işlenen fiillere ilişkin olup ilgili kanunları uyarınca uygulanan idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı alacakları,

- İlgili kanunları gereğince takip edilen 2016 yılı Haziran ayı ve önceki aylara ilişkin damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zammı alacakları, 

- 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı olanlardan kaynaklanan genel sağlık sigortası prim alacakları.

d- İl Özel İdarelerince Takip Edilen Amme Alacakları

İl özel idarelerinin, idari para cezaları ve 3213 sayılı Kanuna istinaden alınan özel idare payı hariç, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde, bu Kanunun teklifinin yasalaşarak yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan, asli ve fer’i amme alacakları kapsama girmektedir.

e- Belediyelerce Takip Edilen Amme Alacakları

Kanun Teklifinde belediyelerin yeniden yapılandırma kapsamına giren alacakları sayılmış olup, bu alacaklar aşağıda belirtilmiştir.

- 213 Sayılı Kanun Kapsamına Giren Alacaklar

Belediyelerin; idari para cezaları ile 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 97 nci maddesinin (b) fıkrası gereğince belediyelere ödenmesi gereken paylar hariç, 213 sayılı Kanun kapsamına giren ve

- 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,

- 2016 yılına ilişkin olarak 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,

kapsama girmektedir.

- 6183 Sayılı Kanun Kapsamına Giren Alacaklar

Belediyelerin yukarıda belirtilenler dışında kalan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan, asli ve fer’i amme alacakları da kapsama alınmıştır.

- Belediyelerin Ücret Alacakları

Kanun Teklifi ile; belediyelerin 2464 sayılı Kanunun 97 nci maddesine göre tahsili gereken ve vadesi 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan ücret alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacakları da  kapsama alınmıştır.

- Belediyelerin Su, Atık Su, Katı Atık Ücreti Alacakları

Kanun teklifi ile, belediyelerin 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamındaki belediyelerin su abonelerinden olan ve vadesi 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan su, atık su ve katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil) alacakları da  kapsama alınmıştır.

- Büyükşehir Belediyelerinin Katı Atık Ücret Alacakları

Kanun Teklifi ile, Büyükşehir belediyelerinin 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 11 inci maddesine göre vadesi 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan katı atık ücreti alacakları ile bunlara bağlı fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil) alacakları da kapsama alınmıştır.

- Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İdarelerinin Su ve Atık Su Alacakları

Kanun Teklifi ile, 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamındaki büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin vadesi 30/6/2016 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil) alacakları da kapsama alınmıştır.

KANUN TEKLİFİ'NDE EKSİKLİKLER VAR, KAPSAMA BAŞKA NELER DAHİL EDİLMELİDİR/EDİLEBİLİR?

1) Son Yıllarda Büyük Darbe Yiyen Madencilik Sektörünün Önünün Açılabilmesi ve Mevcut Firmaların Faaliyetlerine Devam Etmelerini Teşvik İçin 3213 Sayılı Maden Kanununa İstinaden Alınan Devlet Hakkı ve Özel İdare Payı İle Madencilik Fonu da Kapsama Alınmalı

Türkiye, maden çeşitliliği bakımından zengin bir ülkedir. Günümüzde dünyada ticareti yapılan 90 çeşit madenden sadece 13’ünün Türkiye’de varlığı saptanmamıştır. Türkiye’nin zengin olduğu madenler arasında ilk sırayı, dünya rezervlerinin %63’ünü oluşturan bor mineralleri almaktadır. Bor dışında perlit, pomza, feldspat, bentonit, barit, manyezit, sodyum sülfat, kaya tuzu, trona, stronsiyum tuzları, zeolit, sepiyolit, mermer, kuvarsit, zımpara, boksit ve linyit zengin kaynaklara sahip olunan madenlerdir.

Ancak, son yıllarda madencilik sektörü maden kazaları vb. nedenlerle devlet ve kamuoyu nezdinde iyice irtifa kaybetmiş, gözden düşmüştür. Mevcut firmalar faaliyetine devam etmek istememekte, sektöre de yeni firmalar girmemektedir. Ancak, madencilik sektörünün ülkemiz açısından taşıdığı önem tartışılmazdır. Bu nedenle, madencilik sektörünün önünün yeniden açılması kaçınılmaz bir gerçektir.

Bu çerçevede, 3213 sayılı Maden Kanununa istinaden alınan devlet hakkı ve özel idare payı ile madencilik fonu da, yeniden yapılandırma kapsamına alınmalıdır.

 2) Turizmcilerin Ecrimisil, Kira, İrtifak Hakkı, Kullanma İzin Bedelleri ve Hasılat Payları da Yapılandırma Kapsamına Alınmalı

30 Temmuz 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 372 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği ile, konaklama amaçlı turizm tesisleri yapılmak üzere adlarına kamu arazisi tahsis edilen belgeli yatırımcılar ve işletmecilerden; irtifak hakkı tesis edilip edilmediğine veya kullanma izni verilip verilmediğine bakılmaksızın 1 Ocak-31 Aralık 2016 tarihleri arasındaki dönemde tahsil edilmesi gereken kira, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni bedelleri ve hasılat payları; kesin tahsis koşulları, mevcut sözleşmeleri veya ilgili mevzuatında belirtilen ödeme tarihinden itibaren bir yıl süreyle ertelendi.

Ancak, 2016 yılı için erteleme yapılması, önceki yıllar için bir çözüm üretilememesi, zaten zorda olan bu sektörü daha da zora sokmaktadır.

 Kişisel görüşümüze göre, turizm sektörünün ecrimisil, kira, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni bedelleri ve hasılat payları da yeniden yapılandırma kapsamına alınmalıdır.

3) Yeniden Yapılandırmadan Yararlananlarda Ortaya Çıkacak Muhtemel Rasyo Bozulmalarını Önlemek İçin Tedbir Alınmalı, Buna Yönelik Düzenleme Yapılmalı. Aksi Halde, Çok Sayıda Şirket Kamu İhalelerine Giremeyecek

Yapılandırma kapsamında özellikle kasa ve ortaklar cari hesabı düzeltmesinden yararlanacak Şirketleri bekleyen en önemli tehlike, şirket rasyolarının bozulmasıdır. Bu husus özellikle kamu ihalelerine giren şirketler açısından büyük önem taşımaktadır. Çünkü, bu durum söz konusu şirketlerin ihalelere girememelerine neden olmakta, bu ise şirketlerin iflasına ve dağılmasına kadar sonuçlar doğurmaktadır.

Bize göre bu konuda yaşanacak olumsuz sonuçların önlenmesi bakımından yapılacak söz konusu düzenlemeye, kamu ihalelerinde rasyo hesaplamalarının düzeltme yapılmadan önceki bilançolara göre yapılacağı hususunda bir hüküm  eklenmesi uygun olacaktır. 

4) 6831 sayılı Orman Kanunu ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu Kapsamındaki Alacaklar da Yapılandırma Kapsamına Alınmalı

Gerek turizm sektörü gerekse madencilik sektörü bakımından, 6831 sayılı Orman Kanunu ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu kapsamındaki kamu alacakları da mutlaka yapılandırma kapsamına alınmalıdır.

AÇIK TEŞEKKÜR: ÖNERİMİZ ÇERÇEVESİNDE YURT İÇİ VARLIK BARIŞINA TAŞINMAZLAR DA DAHİL EDİLDİ, MALİYE BAKANIMIZ SAYIN NACİ AĞBAL'A TEŞEKKÜR EDİYORUZ.


Saygılarımla.

Abdullah TOLU
Yeminli Mali Müşavir

Kaynak: www.dt-audit.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)